طبقه بندی مارتیندل : داروهای ضد افسردگی
طبقه بندی درمانی : داروهای موثر بر سیستم اعصاب مرکزی > داروهای روان درمانی > داروهای ضدافسردگی > دارو های ضدافسردگی سه حلقه ای و سایر مهارکننده بازجذب نوراپی نفرین
موارد مصرف دوکسپین
موارد استفاده و عملکرد آن شبیه آمی تریپتیلین است. این دارو اثرات آنتی موسکارینی متوسط و اثرات سداتیو شدیدی دارد و مهارکننده فعال باز جذب سروتونین است.
در درمان افسردگی، دوکسپین از راه خوراکی به شکل هیدروکلرید داده می شود. دوز اولیه 75 میلی گرم روزانه است که بسته به پاسخ بالینی، دوز آن به تدریج تنظیم می شود. دوزهای بالاتر از 300 میلی گرم شاید در بیماران شدیداً افسرده لازم باشد. ولی بیماران با افسردگی خفیف ممکن است به دوز 50-25 میلی گرم در روز آن نیز پاسخ دهند. دوزهای روزانه بالاتر از 100 میلی گرم بصورت دوزهای منقسم یا به صورت تک دوز در هنگام خواب تجویز می شود.
اگر مجموع دوز تجویزی روزانه بیشتر از 100 میلی گرم باشد بایستی به صورت دوزهای منقسم تجویز شود اگرچه بیشترین میزان دارو ممکن است در هنگام خواب داده شود. در بیماران مسن، دوز شروع 50-10 میلی گرم پیشنهاد شده است. این دارو به صورت تزریق داخل عضلانی و داخل وریدی نیز تجویز می شود. کاهش دوز بایستی بتدریج باشد تا از علائم ترک جلوگیری شود.
این دارو دارای فعالیت آنتاگونیستی هیستامینی H1 , H2 است و به صورت کرمهای موضعی حاوی 5% هیدروکلراید برای درمان کوتاه مدت خارشهای متوسط تا شدید ناشی از انواع مختلف درماتیتها موجود است.
این دارو همچنین در درمان انواعی از سردرد و نیز برخی اختلالات پوستی همچون کهیر مزمن و کهیر سروایدیوتاپیک کاربرد دارد.
مکانیسم اثر دوکسپین
-مکانیسم دقیق برای اثر خواب آوری دوکسپین ناشناخته است؛ با این حال، عمل دوکسپین به علت اثر آنتاگونیستی بر روی گیرنده هیستامین H1 حاصل می شود.
-مکانیسم عمل افسردگی ناشناخته است؛ ممکن
است غلظت سیناپسی سروتونین و نوراپی نفرین را با مهار بازجذب آنها، افزایش دهد.
فارماکوکینتیک دوکسپین
این دارو پس از مصرف خوراکی براحتی از دستگاه گوارش جذب شده و با اثر متابولیسم عبور اول کبدی، به میزان وسیعی به متابولیت اولیه فعال خود یعنی دسمتیل دوکسپین تبدیل می شود. این دارو هم چنین به دنبال کاربرد موضعی از طریق پوست نیز جذب می شود. راههای متابولیسم دوکسپین و دسمتیل دوکسپین شامل هیدروکسیلاسیون و N اکسیداسیون است. دوکسپین، عمدتاً به شکل متابولیت های خود چه به فرم آزاد چه کانژوگه، از طریق ادرار دفع می شود.
دوکسپین و دسمتیل دوکسپین به میزان وسیعی در بدن توزیع شده و به مقدار زیادی به پروتئین های پلاسمائی و بافتی پیوند می شود. نیمه عمر پلاسمائی دوکسپین از 8 تا 24 ساعت متغیر بوده و در صورت مصرف بیش از حد ممکن است به میزان بیشتری افزایش یابد. این دارو از سد خونی مغزی و جفت عبور کرده و در شیر مادر نیز پخش می شود.
عوارض جانبی دوکسپین
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: افزایش فشارخون، ادم، گرگرفتگی، افت فشارخون، تاکی کاردی
سیستم اعصاب مرکزی: سدیشن، سرگیجه، آتاکسی، لرز، گیجی، دیس اورینتیشن (اختلال در تشخیص موقعیت)، خواب آلودگی، واکنش خارج هرمی، خستگی، توهم، سردرد، کرختی، خواب رفتگی اندام، تشنج، دیس کینزی تاردیو (حرکات مکرر غیرارادی)
پوستی: ریزش مو، افزایش تعریق (بیش از حد)، خارش، حساسیت پوست به نور، راش پوستی
غدد درون ریز و متابولیسم: تغییر گلوکز سرم، تغییر میل جنسی، گالاکتوره، ژینکوماستی، سندرم ترشح نامناسب هورمون ضدادراری (SIADH)، افزایش وزن
گوارشی: تهوع، گاستروانتریت، بی اشتهایی، آفت دهان، یبوست، اسهال، اختلال چشایی، سوء هاضمه، استفراغ، خشکی دهان
ادراری تناسلی: هایپرتروفی پستان، تورم بیضه، احتباس ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: آگرانولوسیتوز، افزایش سطح ائوزینوفیل، لکوپنی، پورپورا، ترومبوسیتوپنی
کبدی: یرقان
عصبی، عضلانی و اسکلتی: لرزش، ضعف
چشمی: تاری دید
گوشی: وزوز گوش
تنفسی: عفونت مجاری تنفسی فوقانی (بیماران بی خوابی مزمن)، تشدید آسم
تداخلات دارویی دوکسپین
مشخصات کلی تداخلات:
- سوبسترای CYP2C19
- سوبسترای CYP2D6
- تشدید اثرات آنتی کولینرژیک
- تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
- کاهش اثرات مرکزی هیستامین
- تشدید اثرات اکستراپیرامیدال
- تشدید اثرات افزاینده فشارخون
- تشدید هیپوناترمی
- تشدید اثرات کاهنده فشارخون
- تداخل با اثر آنالوگ های نوراپی‌نفرین رادیونشان شده
- کاهش آستانه تشنج
- تشدید اثرات سروتونرژیک
تداخلات رده X (پرهیز):
آکلیدینیوم، آزلاستین (نازال)، بروموپرید، برومپریدول، سیمتروپیوم، داپوکستین، دروندارون، الوکسادولین، فکسینیدازول، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، فراورده‌های رادیو دارویی آیوبنگوان، ایپراتروپیوم (استنشاق دهانی)، لوسولپیرید، لینزولید، متیلن بلو، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (ضدافسردگی)، اورفنادرین، اوکساتومید، اوکسوممازین، پارالدهید، پیموزاید، پیتولیسانت، کلرید پتاسیم، پتاسیم سیترات، پراملینتید، راساژیلین، روفناسین، سافینامید، سلژلین، تالیدومید، تیوتروپیوم، اومکلیدینیوم
کاهش اثرات داروها توسط دوکسپین:
مهارکننده‌های استیل کولین استراز، آگونیست های آلفا 1، آگونیست های آلفا 2، آگونیست های آلفا 2 (چشمی)، داروهای معدی - روده‌ای (پروکینتیک)، گوانتیدین، فراورده‌های رادیو دارویی آیوبنگوان، ایتوپراید، لوسولپیرید، لوفکسیدین، نیتروگلیسیرین، پیتولیسانت، سکرتین
کاهش اثرات دوکسپین:
مهارکننده‌های استیل کولین استراز، باربیتورات ها، کاربامازپین، گیاه علف چای
افزایش اثرات داروها توسط دوکسپین:
الکل (اتیل)، آگونیست های آلفا و بتا، آگونیست های آلفا 1، آمی‌فامپریدین، آمفتامین‌ها، داروهای آنتی کولینرژیک، داروهای ضد سایکوز، آسپیرین، آزلاستین (نازال)، آگونیست های بتا 2، بلونانسرین، برکسانولون، بوپرنورفین، سیمتروپیوم، کلوزاپین، تضعیف‌کننده‌های CNS، دسموپرسین، دمپریدون، دروندارون، الوکسادولین، فکسینیدازول، فلونیترازپام، گیلتریتینیب، گلوکاگون، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، هالوپریدول، آیوهگزول، آیومپرول، آیوپامیدول، لوفکسیدین، متادون، متوتری‌مپرازین، متیلن بلو، متی‌روسین، میرابگرون، نفازودون، نیکوراندیل، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (انتخابی COX2)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیرانتخابی)، آگونیست های اوپیوئیدی، اورفنادرین، اکسی تریپتان، اکسی کدون، پارالدهید، پیریبدیل، کلرید پتاسیم، پتاسیم سیترات، پرامی‌پکسول، مهارکننده‌های کیناز طولانی کننده فاصله QT(خطر متوسط)، عوامل متفرقه طولانی کننده فاصله QT (خطر متوسط)، مهارکننده‌های متوسط CYP3A4 طولانی کننده فاصله QT (خطر متوسط)، راموسترون، روفناسین، روپینیرول، روتیگوتین، داروهای سروتونرژیک (خطر بالا، متفرقه)، تضعیف‌کننده‌های CNS سروتونرژیک غیر اوپیوئیدی، اوپیوئید های سروتونرژیک (خطر بالا)، سدیم فسفات، سولفونیل اوره‌ها، سوورکسانت، تالیدومید، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی، تیوتروپیوم، توپیرامات، داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای، ویلازودون، آنتاگونیست های ویتامین کا، ورتیوکستین، یوهیمبین، زولپیدم
افزایش اثرات دوکسپین:
آکلیدینیوم، آلیزاپرید، آلموتریپتان، آلوسترون، آلترتامین، آمانتادین، آمیسولپرید (خوراکی)، آمفتامین‌ها، داروهای ضد تهوع (آنتاگونیست های 5HT3)، داروهای ضد سایکوز، فراورده‌های حاوی سم بوتولینوم، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، بوپروپیون، بوسپیرون، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کلرال بتائین، کلرمتیازول، کلرفنسین، کاربامات، سایمتیدین، سیتالوپرام، کوکائین (موضعی)، سیکلوبنزاپرین، مهارکننده‌های متوسط و قوی CYP2D6، داپوکستین، دکس متیل‌فنیدات- متیل‌فنیدات، دکسترومتورفان، دایمتیندن (موضعی)، دوکسیلامین، درونابینول، دروپریدول، دولوکستین، التریپتان، مشتقات ارگوت، اس سیتالوپرام، اسکتامین، فنفلورامین، فکسینیدازول، فلوکستین، فلووکسامین، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، هیدروکسی زین، ایپراتروپیوم (استنشاق دهانی)، گیاه کاوا، لاسمیدیتان، لمبورکسانت، لینزولید، لیسورید، لوفکسیدین، لورکاسرین (از بازار دارویی ایالات‌متحده جمع‌آوری‌شده)، سولفات منیزیوم، متاکسالون، متوتری‌مپرازین، متوکلوپرامید، متی‌روسین، میانسرین، مینوسیکلین (سیستمیک)، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (ضدافسردگی)، نابیلون، اندانسترون، اوکساتومید، اوکسوممازین، اوزانیمود، پاروکستین، پنتامیدین (سیستمیک)، پرامپانل، پیموزاید، پراملینتید، پروکاربازین، عوامل طولانی کننده فاصله QT(بالاترین خطر)، داروهای ضد سایکوز طولانی کننده QT (خطر متوسط)، داروهای ضد آریتمی کلاس IC طولانی کننده QT (خطر متوسط)، آنتی‌بیوتیک‌های کینولونی طولانی کننده QT (خطر متوسط)، مهارکننده‌های قوی CYP3A4 طولانی کننده QT (خطر متوسط)، راموسترون، راساژیلین، روفینامید، سافینامید،، سلژلین، اوپیوئید های سروتونرژیک (خطر بالا)، آگونیست های گیرنده 5HT1D سروتونین (تریپتان)، مهارکننده‌های باز جذب سروتونین/ نوراپی نفرین، سرترالین، سدیم اکسیبات، گیاه علف چای، گیاه اسپند، تتراهیدروکانابینول، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول، فراورده‌های تیروئید، تری‌مپرازین، اومکلیدینیوم، فراورده‌های والپروات
تداخل با غذا:
تجویز همزمان با غذاهای با محتوای چربی بالا باعث افزایش فراهمی زیستی Silenor® و تأخیر در رسیدن به پیک غلظت پلاسمایی در حدود 3 ساعت می‌شود.
مطالب بازدید:
مرکز مشاوره دکتر هاشمی اسلامشهر
