موارد مصرف سولفادیازین
سولفادیازین یک آنتی بیوتیک از دسته سولفونامید ها است. سولفادیازین در درمان عفونت های حساس به این دارو برای پیشگیری از تب روماتیسمی عود کننده مصرف می شود.
مکانیسم اثر سولفادیازین
سولفونامیدها به دلیل شباهت ساختمانی با پار آمینوبنزوئیک اسید ( PABA ) به صورت رقابتی آنزیم دی هیدروپتروآت سنتتاز باکتری را که مسئول تبدیل کردن PABA به اسید دی هیدروفولیک است، مهار می کنند. این امر در نهایت منجر به وقفه در ساخت پورین ها، تیمیدین و DNA می گردد.
فارماکوکینتیک سولفادیازین
همه سولفونامیدها جذب خوراکی خوبی ( بیشتر از 70% ) دارند. متابولیسم آنها کبدی است. نیمه عمر سولفادیازین تقریباً 10 ساعت است که در صورت وجود عیب کار کلیه به حدود 34 ساعت افزایش می یابد. دفع دارو عمدتاً کلیوی است. غلظت سرمی دارو پس از 6-3 ساعت به حداکثر می رسد.
منع مصرف سولفادیازین
در صورت ابتلا به پورفیری یا وجود حساسیت به سولفونامیدها، فوروسماید، مدرهای تیازیدی، سولفونیل ها اوره ها یا مهار کننده های کربنیک انیدراز نباید مصرف شود.
عوارض جانبی سولفادیازین
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: میوکاردیت آلرژیک، پری آرتریت گره ای (ندوزوم)
سیستم اعصاب مرکزی: آتاکسی، لرز، افسردگی، توهم، سردرد، بی خوابی، التهاب اعصاب محیطی، تشنج، سرگیجه
پوستی: اریتم مولتی فرم، درماتیت اکسفولیاتیو، خارش، حساسیت پوست به نور، راش پوستی، سندرم استیونس جانسون، نکروز توکسیک اپیدرمال، کهیر
غدد درون ریز و متابولیسم: افت قندخون، اختلال عملکرد تیروئید
گوارشی: درد شکمی، بی اشتهایی، اسهال، تهوع، پانکراتیت، التهاب دهان، استفراغ
ادراری تناسلی: کریستال در ادرار، افزایش ادرار، نفروز توکسیک (به همراه فقدان ادرار و کم ادراری)
هماتولوژی و انکولوژی: آگرانولوسیتوز، آنمی آپلاستیک، آنمی همولیتیک، کاهش پروترومبین خون، لکوپنی، مت هموگلوبینمی، پورپورا، ترومبوسیتوپنی
کبدی: هپاتیت
ازدیاد حساسیت: واکنش شبه آنافیلاکسی
ایمونولوژی: واکنش شبه بیماری سرم
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل، لوپوس اریتماتوز
چشمی: بزرگی عروق ملتحمه، قرمزی چشم، پف کردن دور چشم
گوشی: وزوز گوش
کلیوی: سنگ کلیه
متفرقه: تب
تداخلات دارویی سولفادیازین
مشخصات کلی تداخلات:
- مهارکننده CYP2C9 (ضعیف)
- تحت تأثیر تأخیر در تخلیه معده
- تغییر در فلور نرمال دستگاه گوارش
- اختلال در پاسخ ایمنی در برابر عوامل باکتریایی
- مت هموگلوبینمی
- تشدید حساسیت به نور
تداخلات رده X (پرهیز):
آمینولوولینیک اسید (سیستمیک)، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن وبا، مکامیلامین، متنامین، پتاسیم پی-آمینوبنزوات ها، پروکائین
کاهش اثرات داروها توسط سولفادیازین:
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زا)، واکسن وبا، سیکلوسپورین (سیستمیک)، لاکتوباسیلوس و استریول، سدیم پیکوسولفات، واکسن حصبه
کاهش اثرات سولفادیازین توسط داروها:
کلروپروکائین، پتاسیم پی-آمینوبنزوات ها، پروکائین، کینولون ها
افزایش اثرات داروها توسط سولفادیازین:
آجمالین، آمینولوولینیک اسید (موضعی و سیستمیک)، سیکلوسپورین (سیستمیک)، فوس فنی‌توئین - فنی‌توئین، داروهای کاهنده قند خون، بی‌حس کننده‌های موضعی، مکامیلامین، متوترکسات، پورفیمر، پریلوکائین، سدیم نیتریت، سولفونیل اوره‌ها، ورتپورفین، آنتاگونیست ویتامین کا
افزایش اثرات سولفادیازین توسط داروها:
آندروژن ها، داروهای ضد دیابت، داپسون (موضعی)، دکس کتوپروفن، گیاهان (با خاصیت کاهنده قند خون)، قارچ میتک، متنامین، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز، نیتریک اکسید، پگ‌ویزومانت، پروتیونامید، پیریمتامین، کینولون ها، سالیسیلات ها، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین
تداخل با غذا:
ویتامین C یا عوامل اسیدی‌کننده (آب کرن‌بری) ممکن است منجر به کریستالوری شود.
راهکار: از مصرف مقادیر زیاد ویتامین C یا عوامل اسیدی‌کننده (آب کرن‌بری) خودداری شود.
هشدار ها سولفادیازین
1- به دلیل حلالیت کم دارو در آب و احتمال بروز کریستال در ادرار، مصرف سولفادیازین برای درمان عفونت های ادراری توصیه نمی شود.
2- بین سولفونامیدها حساسیت متقاطع وجود دارد و چنانچه بیماری به یک سولفونامید حساسیت آلرژیک نشان دهد، ممکن است به سایر سولفونامیدها نیز حساس باشد.
3- مزیر باید با احتیاط فراوان مصرف شود : دیسکرازی خونی یا کم خونی مگالوبلاستیک ناشی از کمبود فولات، کمبود G6PD ، عیب کار کبد وکلیه.
توصیه های دارویی سولفادیازین
1- هنگام مصرف این دارو باید مقدار کافی مایعات مصرف نمود تا میزان دفع ادرار در روز برای یک فرد بزرگسال حداقل 1200 میلی لیتر باشد.
2- بیماران با عیب کار کلیه ممکن است به کاهش مقدار مصرف نیاز داشته باشند.
3- سولفونامیدها نباید در نوزادان با سن کمتر از 2 ماه مصرف شود.
4- دوره درمان با این داروها باید کامل شود.
5- مراجعه منظم به پزشک به منظور بررسی و انجام آزمون شمارش تام خون ضروری است.
6- در صورت بروز سرگیجه باید با احتیاط مصرف شود.
7- احتمال بروز واکنش های حساسیت به نور با مصرف این داروها وجود دارد.
لینکهای پر بیننده:
